APELACJA
Podstawowy środek odwoławczy, który służy do zaskarżania merytorycznych orzeczeń sądów I instancji; ma na celu zmianę lub uchylenie zaskarżonego orzeczenia.
BANKOWY TYTUŁ EGZEKUCYJNY
Specjalny rodzaj tytułu egzekucyjnego; wystawiany jest przez banki na podstawie ksiąg bankowych lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych.
CESJA
Przelew wierzytelności – polega na tym, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 Kodeksu cywilnego).
CZYNNOŚĆ PRAWNA
Zdarzenie, które jest wyrazem woli człowieka i zmierza do wywołania skutków prawnych. Czynnością prawną jest np. zawarcie umowy albo sporządzenie testamentu. Czynność prawna może być dokonana tylko przez osobę posiadającą zdolność do czynności prawnych.
CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI
Jest to działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, w sytuacji kiedy zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama oraz organizowanie systemu sprzedaży lawinowej.
CZYNNY ŻAL
To zachowanie sprawcy przestępstwa polegające na dobrowolnym zaniechaniu jego dokonywania lub zapobieżeniu zamierzonemu skutkowi przestępczemu już w trakcie realizowania przestępstwa.
DZIEDZICZENIE USTAWOWE
polega na przejściu wskutek śmierci spadkodawcy ogółu praw i obowiązków majątkowych objętych spadkiem na jednego (w całości) lub kilku (w częściach ułamkowych) spadkobierców. Krąg spadkobierców wyznaczają przepisy ustawy.
DZIEDZICZENIE TESTAMENTOWE
polega na przejściu wskutek śmierci spadkodawcy ogółu praw i obowiązków majątkowych objętych spadkiem na jednego (w całości) lub kilku (w częściach ułamkowych) spadkobierców. Krąg spadkobierców wyznacza wola spadkodawcy.
EGZEKUCJA
Zastosowanie przez powołane organy państwowe egzekucyjnych środków przymusu, które są przewidziane przez ustawę procesową w celu spełnienia świadczeń przysługujących wierzycielowi od dłużnika, a ustalonych w tytule egzekucyjnym.
KARA
Kara jest to osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę jako odpłata za popełnione przestępstwo, wyrażająca potępienie popełnionego przez niego czynu, i wymierzana w imieniu państwa przez sąd. (def. Prof Gardockiego.) Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego karami są: ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności, dożywotnie pozbawienie wolności.
KLAUZULA WYKONALNOŚCI
Akt sądowy zawierający stwierdzenie sądu, że tytuł uprawnia do egzekucji.
KONCESJA
To akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny, który upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesję stosuje się w przypadku działalności, która ma szczególne znaczenie ze względu na ważny interes publiczny lub na bezpieczeństwo państwa i obywateli.
Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:
a) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych;
b) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
c) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;
d) ochrony osób i mienia;
e) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych;
f) przewozów lotniczych.
KONSUMENT
Jest to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
KOSZTY PROCESU
Koszty ponoszone w związku z postępowaniem cywilnym, dzielą się na:
– koszty sądowe
– koszty działania pełnomocnika
– koszty działania uczestnika
LEGITYMACJA PROCESOWA
Uprawnienie do występowania w charakterze powoda lub pozwanego w danym procesie.
MEDIACJA
Procedura załatwiania sporów, w której strony, nie mogąc uregulować sporu w bezpośrednich rokowaniach, korzystają z pomocy innego podmiotu udzielającego stronom sporu rad i wskazówek. Mediacja jest dobrowolna. Prowadzi się ją przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.
NIP
Numer Identyfikacji Podatkowej. Zgodnie z ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, osoby prawne i inne podmioty będące podatnikami podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numer NIP, który służy do identyfikacji podatników w Polsce. NIP nadawany jest w drodze decyzji przez naczelnika urzędu skarbowego.
OBRONA KONIECZNA
Jest jedną z okoliczności wyłączających bezprawność czynu zabronionego, zgodnie z art. 25 Kodeksu Karnego nie popełnia przestępstwa, kto odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem, przy użyciu środków koniecznych do odparcia tego zamachu i w sposób współmierny do niebezpieczeństwa zamachu.
ODSETKI
Świadczenie uboczne realizowane z reguły w takich samych przedmiotach co świadczenie główne i w wysokości obliczonej wedle stopy procentowej i czasu potencjalnego korzystania z przedmiotów objętych świadczeniem głównym. Zawsze przybierają postać samodzielną (kwestia np. przedawnienia), nawet jeśli są przez sąd określone jednorazowo.
ODNOWIENIE
Zgodnie z art. 506 § 1 KCjest to umowa zawarta pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, w której dłużnik w celu umorzenia zobowiązania zobowiązuje się spełnić inne świadczenie (nowa istotna treść) albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej (nowa podstawa prawna).
ODRZUCENIE POWÓDZTWA
Następuje z powodów niedopuszczalności pierwotnej, jest to niemożność przyjęcia sprawy do rozpoznania i rozstrzygnięcia. Następuje ona np. z powodu niedopuszczalności drogi sądowej lub braku zdolności sądowej jednej ze stron.
ODRZUCENIE SPADKU
Czynność prawna polegająca na oświadczeniu spadkobiercy o odrzuceniu praw i obowiązków wchodzących w skład spadku przed sądem lub notariuszem, musi być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku. Odrzucenie spadku powoduje wyłączenie dziedziczenia, a więc także odpowiedzialności za długi.
PEŁNOMOCNICTWO
Oznacza umocowanie do działania w cudzym imieniu z bezpośrednim skutkiem czynności prawnych dokonanych przez pełnomocnika dla reprezentowanego tj. Mocodawcy.
POSIADANIE
To stan faktycznego władania rzeczą w powiązaniu z zamiarem wykonywania określonego prawa podmiotowego do tej rzeczy osobiście lub za inny podmiot.
POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE
Postępowanie pomocnicze w stosunku do postępowania rozpoznawczego, które ma na celu zapobieżenie posunięciom niesumiennego dłużnika udaremniającym zaspokojenie roszczeń powoda, ewentualnie tymczasowe uregulowanie stosunków między stronami. Służy zapewnieniu realizacji ochrony prawnej udzielanej w toku postępowania rozpoznawczego.
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE
Postępowanie wykonawcze zmierzające do urzeczywistnienia ustalonej w tytule egzekucyjnym normy prawnej przez doprowadzenie za pomocą prawnych środków przymusu do uzyskania przez wierzyciela należnego mu od dłużnika świadczenia.
POSTĘPOWANIE KLAUZULOWE
Toczy się wyłącznie przed sądem. Nadając tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności sąd stwierdza, że nadaje się on do wykonania.
POSTĘPOWANIE PODZIAŁOWE
Postępowanie obejmujące podział sumy uzyskanej z egzekucji.
POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE
Stosuje się je w następujących sprawach należących do właściwości sądów rejonowych:
– o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 000 zł, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi bądź gwarancji jakości, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty, lub roszczenia z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej;
– o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.
POTRĄCENIE
Czynność prawna, która dotyczy sytuacji, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. W takim wypadku każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony. Kodeks przyjmuje zastrzeżenie, że potrącenie jest możliwe, gdy przedmiotem potrącanej wierzytelności są pieniądze albo rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku. Dodatkowym zastrzeżeniem jest fakt, że obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Skutkiem potrącenia jest to, że obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
POZEW
Kwalifikowany rodzaj pisma procesowego zawierający skierowany do sądu wniosek o wszczęcie procesu w celu rozpoznania i rozstrzygnięcia określonej sprawy.
PRAWOMOCNOŚĆ
Sytuacja, w której postępowanie sądowe w sprawie zostaje zakończone w sposób ostateczny. Oznacza to, że nie ma możliwości odwołania się od orzeczenia w trybie zwyczajnym, a w sprawie nie może być po raz kolejny prowadzone postępowanie.
PRZYJĘCIE SPADKU
Jest to nieodwracalne, bezwarunkowe oświadczenie woli złożone w sposób wyraźny lub milczący, które wpływa na zakres odpowiedzialności spadkodawcy za długi spadkowe. Oświadczenie to dotyczy całego spadku i można je złożyć przed sądem, notariuszem, osobiście lub przez pełnomocnika, musi być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku. Brak oświadczenia w wyznaczonym terminie jest jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku.
PRZYJĘCIE SPADKU Z DOBRODZIEJSTWEM INWENTARZA
Jeden ze sposobów przyjęcia spadku, który skutkuje ograniczeniem odpowiedzialności. Spadkobierca jest odpowiedzialny za długi spadkowe, całym swoim majątkiem (zarówno uzyskanym w drodze dziedziczenia jak i osobistym). Jednakże przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza odpowiedzialność spadkobiercy ograniczona zostaje jedynie do wysokości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku tzn. osoba otrzymująca spadek odpowiada tylko do wysokości otrzymanego spadku.
PODŻEGANIE
Nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu zabronionego.
POMOCNICTWO
Polega na ułatwieniu innej osobie popełnienia czynu zabronionego poprzez dostarczenie jej narzędzi, środka przewozu, udzielenie rady lub informacji.
POWÓDZTWO PRZECIWEGZEKUCYJNE
Środek obrony merytorycznej dłużnika lub osób trzecich przed egzekucją, umożliwia ono np. pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności lub zwolnienie określonego przedmiotu spod egzekucji.
PROKURA
Specyficzny rodzaj pełnomocnictwa udzielanego przez przedsiębiorcę. Prokura podlega obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa
PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE
Jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.
PRZESTĘPSTWO NIEUMYŚLNE
Przestępstwo dokonane bez zamiaru spowodowania określonych ustawą skutków, popełnione z powodu niezachowania ostrożności pożądanej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu sprawca przewidywał lub mógł przewidzieć.
PRZESTĘPSTWO UMYŚLNE
Przestępstwo dokonane z zamiarem spowodowania określonego ustawą skutku, np. prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środka odurzającego.
SKARGA KASACYJNA
Nadzwyczajny środek kontroli prawidłowości prawomocnych orzeczeń sądowych; można ją oprzeć na następujących podstawach:
– naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
– naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
SŁUŻEBNOŚĆ
Służebność jest to ograniczone prawo rzeczowe, które umożliwia innym osobom (uprawnionym) korzystanie w określonym zakresie z cudzej nieruchomości. Obecnie rozróżnia się ich trzy rodzaje:
służebność gruntowa – ustanawiana na rzecz właściciela innej nieruchomości,
służebność osobista – ustanawiana na rzecz konkretnej osoby fizycznej; nie może być przeniesiona na inną osobę,
służebność przesyłu – ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy będącego właścicielem, lub zamierzającego wybudować urządzenia przesyłowe (płynów, pary, gazu, energii, itp.)
SPADKODAWCA
Osoba fizyczna, której prawa i obowiązki majątkowe o charakterze cywilnoprawnym przechodzą po jej śmierci na następców prawnych.
SPADKOBIERCA
Osoba fizyczna lub prawna, która wstępuje w ogół praw i obowiązków spadkodawcy na zasadach określonych w prawie spadkowym.
SPRAWA CYWILNA
Sprawa ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz taka do której stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego.
SPÓŁDZIELNIA
Jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.
STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI
Jest jedną z okoliczności wyłączających bezprawność czynu, zgodnie z art. 26 Kodeksu Karnego nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.
ŚRODKI KARNE
Mogą być orzekane przez sąd obok lub zamiast kary zasadniczej, do środków karnych należą np. pozbawienie praw publicznych, zakaz prowadzenia pojazdów. Mają one na celu wzmocnienie oddziaływania kary.
TESTAMENT
Jest czynnością prawną pozwalającą rozporządzać całością lub częścią majątku na wypadek śmierci, może być także rozumiany jako dokument zawierający takie rozporządzenie.
TESTAMENT HOLOGRAFICZNY
To testament napisany w całości pismem ręcznym, własnoręcznie podpisany i opatrzony datą.
TRANSMISJA
Możliwość złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przez spadkobiercę zmarłego spadkobiercy.
TYTUŁ EGZEKUCYJNY
Dokument urzędowy stwierdzający istnienie i zakres roszczenia wierzyciela, a zarazem istnienie i zakres obowiązku dłużnika.
TYTUŁ WYKONAWCZY
Tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
UZNANIE POWÓDZTWA
Jest to oświadczenie pozwanego, że powództwo jest uzasadnione.
UŻYTKOWANIE
Jest to prawo do korzystania z rzeczy cudzej i do pobierania z niej pożytków (np. owoców, kopalin, czynszów). Użytkowanie jest najszerszym zakresowo tzw. ograniczonym prawem rzeczowym i daje uprawnionemu, to jest użytkownikowi, najszersze możliwości korzystania z cudzej rzeczy.
WNIOSEK O WYJAWIENIE MAJĄTKU
Pomocniczy środek egzekucji świadczeń pieniężnych. Ma na celu uzyskanie od dłużnika informacji na temat posiadanego mienia nadającego się do egzekucji oraz jego lokalizacji.
WYKONAWCA TESTAMENTU
Osoba z pełną zdolnością do czynności prawnych powołana do sprawowania zarządu spadkiem.
WYROK
Ustawowo unormowana forma orzeczenia merytorycznego zawierającego rozstrzygnięcie stosunku spornego.
WYSTĘPEK
Czyn zagrożony karą przekraczającą miesiąc pozbawienia wolności, miesiąc ograniczenia wolności lub grzywny powyżej 30 stawek dziennych.
WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA
Nadzwyczajny środek odwoławczy, którego istota polega na ponownym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy zakończonej prawomocnym wyrokiem. Ma miejsce jedynie wówczas, gdy zachodzą przewidziane w kodeksie przyczyny wznowienia postępowania.
ZACHOWEK
To uprawnienie przysługujące zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy na wypadek pominięcia ich przez spadkodawcę w testamencie. Zachowek ogranicza swobodę spadkodawcy w dysponowaniu majątkiem na wypadek śmierci celem zabezpieczenia interesów najbliższej rodziny spadkodawcy.
ZASTAW
Ograniczone prawo rzeczowe obciążające cudzą rzecz ruchomą i służące zabezpieczeniu określonych wierzytelności zastawnika bez względu na to, kto jest jej właścicielem i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi.
ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA
Występuje w postępowaniu karnym, cywilnym i administracyjnym. Oznacza wstrzymanie normalnego biegu postępowania na skutek zaistnienia zdarzeń o charakterze przejściowym, które uniemożliwiają dalszy prawidłowy bieg postępowania. W postępowaniu karnym takimi przeszkodami mogą być np. długotrwała choroba podejrzanego lub kluczowego świadka, ukrywanie się podejrzanego itp.
ZAŻALENIE
Środek odwoławczy, który przysługuje od rozstrzygnięć sądu I instancji dotyczących kwestii procesowych lub ubocznych występujących w toku postępowania głównego. Może być wniesione wyłącznie na postanowienia sądu i zarządzenia przewodniczącego w przypadkach dokładnie określonych przepisami prawa.
ZBIEG PRZESTĘPSTW
Zachodzi, gdy ten sam sprawca popełnił dwa lub więcej czynów, traktowanych jako odrębne przestępstwa, które są rozpoznawane w jednym postępowaniu. Warunkiem łącznego rozpoznania jest, aby sprawca za żadne ze zbiegających się przestępstw nie był dotychczas osądzony, chociażby nieprawomocnym wyrokiem.
ZBRODNIA
Czyn zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 lat albo karą surowszą, np. zabójstwo.
ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH
Przyznana przez prawo możliwość skutecznego nabywania praw i zaciągania zobowiązań przez własne działania. Zdolność do czynności prawnych może być pełna (obejmuje wszystkie rodzaje czynności prawnych) lub częściowa (można dokonywać niektórych czynności prawnych samodzielnie, a niektórych za zgodą przedstawiciela ustawowego). Człowiek uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych po ukończeniu 18 roku życia, a zdolność częściową w wieku 13 lat.
ZDOLNOŚĆ SĄDOWA
Zdolność występowania w procesie jako strona, posiada ją każda osoba fizyczna i prawna. Jej brak skutkuje nieważnością postępowania.
ZWŁOKA
To szczególny rodzaj opóźnienia. W odróżnieniu od opóźnienia zwykłego zwłoka następuje na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, tzn. z jego własnej winy lub z winy osób, za które odpowiedzialność na podstawie umowy lub ustawy ponosi.
